Uw Kind Gaat Studeren? 15 Tips Om Te Helpen Bij De Studiekeuze

Fase 1. Het besef te moeten kiezen
Vanuit school (VO of MBO) wordt meestal informatie gegeven over het feit dat studiekeuze er aan staat te komen. Decanen en mentoren voorzien de leerlingen meestal van lessen, LOB uren, spreekuren of inloopmomenten.

Wat ik in de praktijk veel hoor en zie: leerlingen leven in de waan van de dag (proefwerken, toetsweken, projectweken, bijbaantje etc.) waardoor ze weinig gebruik maken van de mogelijkheden en niet komen tot een echt besef dat ze moeten gaan kiezen en dat er best veel van afhangt.

Het komt echt vaak voor dat in januari/februari van het examenjaar pas voor het eerst goed wordt nagedacht over studiekeuze. Zelf vind ik dat veel te laat.

Het zou goed zijn dat er in Havo 4 en VWO 5 al ruim tijd wordt besteed aan het uitzoeken van passende studies en het bezoeken van open dagen. Want in het examenjaar heb je wel andere dingen aan je hoofd...!

Fase 2. Accepteren van keuzeonzekerheid
Bovenstaande uitleg bij ‘het besef te moeten kiezen’ heeft heel veel te maken met stap 2: het accepteren van keuzeonzekerheid. Ik bedoel te zeggen: veel jongeren zijn hartstikke bang om fout te kiezen, waardoor ze uitstelgedrag gaan vertonen. De studiekeuze wordt tot het maximaal mogelijke voor hen uitgeschoven. Als er maar weinig tijd over is voor een studiekeuze en oriëntatie is het accepteren van keuzeonzekerheid erg moeilijk. En een kat in het nauw...

Fase 3. Vrijblijvend verkennen
In deze fase ga je je oriënteren op studies: dat kan online of door informatie op te vragen. Verder kun je open dagen bezoeken. Ook is het aan te raden om lessen mee te maken tijdens het zogenaamde ‘proefstuderen’. Dit kan tegenwoordig ook steeds vaker via online Webinars.

Fase 4. Vergelijken
Zodra er richtingen en studies naar voren komen en voorkeuren zichtbaar worden, kan er vergeleken worden tussen de verschillende aanbieders. Van particuliere studies tot zelfstudie en van combinatiestudies tot aan deeltijd: er is echt veel aanbod! Dus vergelijken is heel belangrijk. Ook de verschillende paden / mogelijkheden zijn erg belangrijk om naast elkaar te zetten. (bijv. VWO-ers hoeven niet allemaal naar de uni -> veel VWO studenten kiezen tegenwoordig voor HBO)

Fase 5. Beslissen
Zodra er voldoende is gewikt en gewogen, kan er daadwerkelijk een studie gekozen worden. Het betekent een overtuigd ‘Ja’ en dus ook ‘Nee’ tegen alle andere mogelijkheden / studies. Wat ik in de praktijk veel zie gebeuren is dat jongeren zich voor 2 of 3 studies inschrijven. Dit kan soms strategisch handig zijn, maar als het gebeurt vanuit onzekerheid schiet je er eigenlijk weinig mee op. Als je eenmaal ingeschreven bent met je Digid kun je trouwens nog switchen. Let op: sommige opleidingen hebben ‘numerus fixes’ en andere deadlines. (veel medische opleidingen hebben een deadline in januari)

Fase 6. Uitvoeren
En dan aan de slag: zodra de studiekeuze is gemaakt, kan de inschrijving worden voldaan met het Digid van uw zoon/dochter. En de zoektocht naar een kamer starten. (ook hier is vaak veel tijd voor nodig!) En het inrichten van de kamer, het verhuizen, inschrijven bij de nieuwe gemeente, aanvragen van een beurs of lening etc. etc. Er zijn echt veel dingen die uitgevoerd moeten worden.

De tweede tip die ik voor u als ouder/verzorger geef is wellicht niet de meest voor de hand liggende....

Het gebeurt namelijk heel vaak dat ouders studies voorstellen: Heb je hier al aan gedacht? Heb je daar al naar gekeken? Is dit iets voor je? Doe dat dus NIET!

Maar stel het onderwerp aan de orde.

- Welke ideeën leven er bij je over volgend jaar en de toekomst?
- Wat vind je lastig?
- Wat kan ik voor je betekenen?

Benoem ook hoe het voor uzelf was om te kiezen.

Stimuleer uw kind om gericht open dagen te bezoeken, zich op te geven voor meeloopdagen of proefstuderen.

Toon na afloop belangstelling en vraag naar de ervaringen.

Help uw kind bij het overzicht krijgen en zet samen op een rij wat de mogelijkheden zijn, hoe hij/zij deze kan onderzoeken en wat hij/zij uit de uitkomsten van dat onderzoeken kan concluderen.

Wat zijn nu de belangrijkste keuzebepalende factoren?

- interesse?
- baankansen?
- contacturen?
- reizen of op kamers?
- manier van lesgeven?
- theorie / praktijk?
- kosten?

Zoek de balans: enerzijds kost studeren veel geld en bepaal je met je studiekeuze richting voor je loopbaan en wil je graag dat je kind zich inzet voor de studie. 

Anderzijds: de keuze is niet levensbepalend; een loopbaan bestaat uit vele keuzes en is flexibel.

Zorg dat uw kind juist zekerder over zichzelf wordt.

Zie verder tip 8 voor een praktische focus om uit de onzekerheid te stappen.

Passiviteit is namelijk vaak de reden van onzekerheid: lekker bezig zijn met de studiekeuze helpt om er een goed gevoel bij te krijgen en onzekerheid naar de achtergrond te laten verdwijnen.

Help met het onderzoeken van vragen als:
‘wat kan ik?’ en ‘wat wil ik?’

Tijdens mijn GRATIS online studiekeuzetraining neem ik ze hier in mee.

Tijdens activiteiten die u met uw kind onderneemt kunt u ook samen kijken wat mensen doen, welk beroep ze hebben etc.

Tegenwoordig zijn er ook veel open dagen bij bedrijven of landelijke dagen zoals de dag van de Bouw, de dag van de Mantelzorg, de dag van de Duurzaamheid etc.

Carriere beurzen zijn hier ook ideaal voor: kijk op https://www.carrierebeurs.nl/de-nederlandse-carrieredagen/item12 voor de dichtstbijzijnde.

Samen met je kind even lekker wegdromen over zijn of haar toekomstidealen
(geen ‘ja maar ....)

Ik gaf het in de intro over de fasen van studiekeuze al aan: meestal geven VO en MBO scholen met decanen en mentoren of via het vak LOB prima info over studiekeuze, de keuzemogelijkheden en kunnen ze spreken vanuit ruime ervaring met andere leerlingen.

Meestal organiseren ze ook kijkmiddagen op scholen in de buurt of scholierenmanifestaties. En meestal is er wel een carriére beurs of beroepenbeurs in de buurt waar scholen voor uitgenodigd worden.

Help een relatie te leggen met sterke en minder sterke kanten van uw kind.
Dat kan bijvoorbeeld prima tijdens een autorit naar een open dag.

Vaak is er vooraf al veel te vinden over studies, zodat je als ouder vragen kunt stellen. Zo kun je checken in hoeverre uw kind al bezig is geweest met de studie en of het persoonlijke eigenschappen kan matchen met de studie waar jullie op bezoek gaan.

Waar draait het om in de opleiding?
Kun je jezelf vinden in het werkveld waarvoor wordt opgeleid?

Gezondheidszorg, ICT, natuur, wetenschap, onderwijs of commercieel zijn nogal uiteenlopende werkvelden.

Het lijkt voor de hand liggend, maar ik hoor uitvallers nogal eens zeggen "ik hoor daar niet thuis". En juist dat wil je je kind vooraf laten overwegen, door in te leven, voor te stellen en te beleven als het even kan. (Mijn stelregel: minimaal 4 open dagen, minimaal 2 verschillende meeloopdagen / proefstuderen)

De kwaliteit van opleidingen is in heel Nederland goed te noemen. Er zijn eigenlijk geen slechte opleidingen. Maar u kunt uw kind helpen bij het overzicht houden.

De Keuzegids kan helpen, of kijk op de website van de opleiding naar factsheets over de opleiding.

In Nederland hebben we een aantal topopleidingen, die een bepaalde score krijgen in de Keuzegids. Er wordt gewerkt met 5 sterretjes waarop gescoord kan worden. Bij 4 of meer scoort de opleiding op vele fronten heel goed.

Ook wordt informatie verstrekt over aantal inschrijvingen, toelatingseisen, uitstroompercentages, aantal afstudeerders etc.

De laatste tip, maar wellicht de allerbelangrijkste: uw eigen netwerk kan heel veel betekenen voor uw kind.
Introduceer uw kind bij uw collega's, vrienden, familie of leg relevante contacten via een ander netwerkcontact.

Belangrijk: leg de bevindingen vast. Iemand interviewen of een filmpje maken is een prima vorm. (wordt ook vaak bij LOB gedaan op school, informeer er eens naar!)