Van MBO Naar HBO? 10 Tips Die Elke Student MOET Weten
Waar een wil is, is een weg: nou, ik kan je verzekeren dat er in Nederland heel veel instanties willen dat jij door gaat studeren na MBO.
Er is zelfs een heus convenant ondertekend door de MBO raad en Vereniging Hogescholen om studenten die door willen stromen van MBO naar HBO via extra inspanning een eerlijke kans te geven.
Dus: heb jij de ambitie om een HBO opleiding af te ronden? Dan ligt er nagenoeg niets in de weg. Je zou kunnen zeggen: de Nederlandse overheid stimuleert het zelfs.
En: de arbeidsmarkt vraagt erom. Dit heeft te maken met de 21ste Century skills: flexibiliteit, ondernemend gedrag, goede skills op het digitale vlak en oplossingsgericht denken vraagt meestal oefening en kost tijd. Dat kun je goed leren op een HBO opleiding, omdat je daar zo’n 1000 uur per jaar aan de slag kunt met deze skills.
En het grote voordeel dat je al een MBO opleiding hebt gedaan, gericht op een specifieke interesse, beroep of richting, helpt jou daarbij.
Van MBO naar HBO?
Dit heb je sowieso nodig
Wat je (minimaal) nodig hebt om op HBO niveau te kunnen studeren, is:
- interesse in de studie en de beroepen die je na de HBO studie kunt gaan doen
- motivatie om te studeren (minimaal 4 jaar)
- kunnen samenwerken
- zelfstandig kunnen werken
- veel lesstof en kennis kunnen verwerken
- goed kunnen omgaan met digitale/online toepassingen
More...
Van MBO naar HBO: Wat je moet weten als student en praktische tips
Vaak sluit MBO en HBO goed op elkaar aan.
Dat is in ieder geval mijn ervaring, als het gaat om wat MBO studenten hebben geleerd.
Ik heb het niet over motivatie: eerlijk gezegd heb ik als HBO docent de indruk gekregen dat menig Havo / Vwo student meer motivatie had in de klas.
Sommige MBO en HBO opleidingen hebben in het eerste jaar wat overlap. Als je bijvoorbeeld een commerciële opleiding doet op MBO niveau, je daarna doorstroomt naar CE of Marketing op HBO, moet je er niet van staan te kijken dat je lesstof tegenkomt die je bekend voorkomt of dat je verkoop- of businessmodellen voor de tweede keer voorgeschoteld krijgt.
En er zijn meer zaken die een rol spelen bij het overstappen van een MBO naar een HBO opleiding. Uiteraard moet je goed stilstaan bij je vervolg, of opleidingen aansluiten bij je ambities, interesses maar ook,…nou ja: snel door naar de tips, dan merk je het vanzelf.
Tip 1: Verdiep je goed in banen en beroepen
Misschien wat logisch, als je een Beroepsopleiding gaat doen: verdiep je goed in de banen en beroepen die je kunt gaan doen met je HBO diploma en die toekomst hebben.
Ik geef wel eens les op een Academie voor Economie van een HBO opleiding en vraag altijd aan de eerstejaars studenten: wat wil je met deze opleiding gaan doen? Echt, een enkeling weet daarop antwoord te geven!
Op zich is het niet heel erg, omdat je nog even tijd hebt om rond te kijken tijdens je HBO opleiding, maar je wilt toch in ieder geval een aantal leuke en interessante beroepen in gedachten hebben, als je begint aan je studie. Want: je studie is de brug om daar te komen waar je wilt.
Je bedoelt baangarantie? Ik krijg die vraag vaak: hoe zit het met de kansen op een baan? Is er baangarantie? Je kunt hierover meer informatie vinden bij het UWV en binnenkort zal ik hier een blog over schrijven. Momenteel zijn er zorgen rondom de sector Economie (overschot van studenten) en juist zorgen over het tekort aan studenten Techniek, Zorg, ICT.
Nou, jij hebt al een beroepsopleiding op MBO niveau gedaan, nu wil je door naar het HBO: besef dat er opleidingen zijn waar de toekomstige verwachtingen om aan het werk te komen en te blijven minder rooskleurig zijn. (ik hoorde vorig jaar een directeur van een HBO school zeggen: ”Wij leiden op voor werkeloosheid”) Ai, dat gebeurt dus ook? Hij doelde vooral op beroepen die door digitalisering, robotisering e.d. verdwijnen in de toekomst.
Denk bijvoorbeeld aan reisleiders, gidsen, archiefmedewerkers, grafische vormgevers gericht op drukwerk, evenementenorganisatoren, reclame- en marketingspecialisten, dierenverzorgers. (Bron: UWV, werk.nl)
Hoe zit het met baangarantie?
Welke beroepen gaan er in de toekomst mogelijk verdwijnen door digitalisering?
- reisleiders, gidsen
- bibliotheekmedewerkers
- archiefmedewerkers
- grafische vormgevers drukkerij
Je kunt in de Keuzegids HBO ook veel vinden over de kansen op een baan: hoeveel procent van de afgestudeerde studenten werk vind na de studie. Tijdens mijn workshops heb ik die altijd bij de hand. Misschien heeft je decaan er ook een, of kun je via school online inzien?
P.S. uiteraard hoef je niet alleen naar banen te kijken, je kunt ook ZZP-er of ondernemer worden als dat past bij je ambitie. Maar een mismatch tussen jouw te kiezen studie en de arbeidsmarkt in de toekomst kun je maar beter voorkomen.
Tip 2: onderzoek je motivatie om te gaan studeren
Als je er echt helemaal zeker van bent, zou ik zeker lekker doorgaan met wat je voor ogen hebt. Streef je doelen na, blijf eraan werken en ga ervoor: goed plan.
Je hebt je motivatie echt nodig, omdat het tempo op het HBO hoger ligt dan op het MBO.
Dat betekent dat het ook wel eens tegen kan zitten: tegenslag, een minder resultaat, het lukt even niet, je snapt het niet, iets langer ziek dan je dacht, achterstanden, een mindere klik met klasgenoten, je past niet zo lekker in deze projectgroep, een aanvaring met een docent, feedback die je niet direct kunt plaatsen, en noem maar op! Het is de dagelijkse praktijk in het hoger onderwijs. En: je mag het zelf oplossen.
Zelfstandigheid wordt gevraagd, liever gezegd: is onmisbaar op het HBO.
Natuurlijk ligt het aan de grootte van de Hogeschool: maar de contacturen met docenten worden steeds minder. Wees daarop voorbereid. En let op: contacturen wil niet zeggen dat er altijd een docent in de buurt is, soms gaat het gewoon om ‘aanwezigheid op school’.
Tip 3: Zorg dat je je goed voorbereidt
Ik hoorde een eerstejaars HBO-er zeggen dat hij ontzettend moest wennen op het HBO.
Vooral het tempo viel tegen.
Korte instructies, weinig college en een flink tempo! "Ik had liever gehad dat het vierde jaar MBO een beetje meer zoals HBO was geweest. Nu is het echt wennen en ik merk dat ik best gestrest ben. Het lukt gelukkig wel, maar het is pittig."
Uit eigen ervaring bij de Academie voor Economie weet ik dat Havo en Vwo kandidaten die kiezen voor HBO het tempo goed aankunnen. Zij zijn gewend om lesstof sneller te ‘processen’ en om te zetten naar daadkracht, zoals het toepassen in projecten of opdrachten.
De gemiddelde MBO-er, die goed over het beroepenveld heeft nagedacht, kan zich vaak weer beter motiveren omdat hij weet wat ie wil gaan doen met de opleiding. Als je als MBO-er dat stapje extra eenmaal weet te zetten, er de aansluiting prima te doen.
Tip 4: vraag wat de belangrijkste reden van uitval is
Twijfel je over wat je echt wilt, dan zou ik zeker eerst verder oriënteren en beginnen met zelfonderzoek.
Lees ook dit artikel eens, met allerlei vragen die je jezelf kunt stellen.
Maar als je naar open dagen gaat of HBO studenten spreekt, kun je achterhalen waarom jongeren bij deze opleiding afhaken.
Of vraag het aan docenten, die de opleiding al wat langer kennen. Het is bij sommige opleidingen vrij lastig vooraf beeld te krijgen van wat je te wachten staat. En daarin verslikken sommige studenten zich wel eens.
Tip 5: onderzoek de manier waarop jij wilt studeren
Ook kun je natuurlijk naast je werk gaan studeren: deeltijd studies zijn er genoeg.
Voor sommigen is het voltijds studeren gewoon niet weggelegd. En daar hoef je je niet voor te schamen of moeilijk over te doen: iedereen is weer anders, dus zoek naar de meest ideale vorm voor jou. En deeltijd kan prima zijn. Of bijvoorbeeld eerst een Associate Degree, daarna pas door voor de volledige HBO.
Een halve HBO of een Associate Degree, kan ook goed bij je passen. Zeker als je opziet tegen de 4 jaar studie aan een HBO opleiding.
AD trajecten zijn erg gewild op dit moment. Ze zijn zelfs booming!
Associate Degree staat voor een MBO niveau 5 of wordt ook wel een ½ HBO genoemd.
Een soort MBO+ of HBO- zou je kunnen zeggen.
Ik heb verschillende jongeren begeleid die hiervoor gekozen hebben. Zij waren meer van het praktische: en dat past heel goed bij een Associate Degree.
Ze waren eigenlijk blij verrast dat deze mogelijkheid er was. En je kunt na 2 jaar alsnog door, voor het volledige diploma, als het goed bevalt.
De programma's die in de opleiding worden gegeven sluiten heel goed aan bij het bedrijfsleven. Er is goed gekeken naar de vraag vanuit de arbeidsmarkt en potentiële werkgevers: vaak zijn regionale bedrijven zelfs betrokken bij het opzetten van een Associate Degree.
Kijk hier voor een overzicht van alle Associate Degrees.
Tip 6: gebruik je voorsprong
Besef dat je als mbo-er een enorme voorsprong hebt op anderen die uit het voortgezet onderwijs komen: je vele stage uren en projectmatig samenwerken, beroepsoriëntatie en noem maar op, kunnen je heel goed van pas komen in je HBO opleiding.
Jouw loopbaan is nu al begonnen, zeg ik altijd. Besef dat goed.
De inhoud van je ervaringen kun je gebruiken in allerlei essays, portfolio's, reflecties, projectvoorstellen en noem maar op.
Ook tijdens assessmentgesprekken (wordt steeds vaker gedaan) kun je putten uit je ervaringen die je op je MBO opleiding en het beroepenveld hebt opgedaan. Lees hier meer over bij tip 7.
Tip 7: Benut je netwerk
Pas op: deze tip verhoogt je motivatie!
Jij hebt al rondgelopen en gewerkt in het beroepenveld. I d e a a l! Mega voorsprong!
Ik zou ook zeker proberen om contact te houden met je vroegere stagebegeleiders, praktijk ondersteuners, leidinggevenden of wie dan ook. Juist je netwerk gaat je wellicht een leuke (passende) bijbaan opleveren en bovendien verdient dat vaak veel beter dan bij de plaatselijke supermarkt, horeca, callcenter of modeketen.
Jij weet hoe het is om te werken in het beroepenveld waar je verder in wilt. Eigenlijk is je loopbaan dus al begonnen, zei ik al bij tip 6: een groot misverstand bij veel studenten is dat ze denken dat het na de diploma uitreiking pas echt begint. Nee: bij jou is het al lang begonnen, toen je je eerste stappen maakte in het beroepenveld.
En dat zien we natuurlijk terug op je CV, op je LinkedIn en noem maar op.
Vergeet ook niet je skills en sociale vaardigheden te benoemen: door je werkervaring in het beroepenveld sta je gewoon 1-0 voor! Voor werkgevers word je als een extra waardevolle kracht gezien.
Minoren en (buitenlandse)stages als extra’s gaan je netwerk nog verder uitbreiden.
Doordat je je capaciteiten op verschillende manieren leert inzetten en toepassen, leer je mega veel.
Dit noemen ze diversificatie van capaciteiten (bron: www.kiesopmaat.nl)
Ook dit wordt in Nederland aanbevolen: ga lekker een half jaar ergens anders wonen, op een andere school studeren en vergroot je netwerk.
Onthoud: je loopbaan IS al begonnen.
Minoren en (buitenlandse)stages als extra’s:
Wat ik zelf echt super vindt van het HBO, zijn de opties in het 3e en 4e jaar.
Je kunt met een minor (een soort bijvak wat je een half jaar mag volgen) echt even een stapje opzij doen. Even een werkveld, interesseveld erbij nemen, gewoon omdat je het leuk vindt / van wilt genieten of verdieping wilt.
Ook is er veel tijd voor persoonlijke ontwikkeling: je kunt je verdiepen in thema’s als duurzaamheid, ethiek, filosofie of psychologie.
Bovendien kun je naar anderen scholen in binnen en buitenland: laat deze kans niet voorbij gaan!!
Tip 8: Meld je aan voor een HBO opleiding voor 1 mei
Je kunt jezelf in principe met een MBO 4 diploma aanmelden bij het grootste gedeelte van de HBO opleidingen.
Uiteraard moet je goed kijken of de doorstroom een logische is (bijv. van sociaal pedagogisch werk (SPW) naar sociaal pedagogische hulpverlening (SPH) of marketingmedewerker naar CE. Meestal gaat dit zonder problemen en is de aansluiting heel goed.
Het kan ook zijn dat je echt een switch maakt: dan moet je goed letten op toelatingseisen.
Uiteraard kun je op een open dag daar alles over vragen, of gewoon online opzoeken. De Keuzegids kan hier heel handig bij zijn.
Inschrijven doe je via Studielink met je Digid en unieke emailadres. Studielink is trouwens pas vernieuwd, hieronder een filmpje met de info.
Ook niet vergeten: regel je studiefinanciering en OV product.
Tip 9: Zorg voor een plan B
Zorg voor een plan B: dit is wat veel studenten vergeten!
Je wilt doorstuderen en over het algemeen gaat dat goed. Maar er kunnen diverse redenen zijn waarom je toch niet wordt toegelaten. Let altijd op de toelatingseisen, soms heel specifiek, of deadlines voor aanmelding. (veel medische opleidingen willen dat je extra vroeg aanmeldt, zodat ze voldoende tijd hebben om te selecteren wie ze willen toelaten. Dit heet: numerus fixes.
Niet iedereen wordt toegelaten, je moet voldoen aan de toelatingseisen en dan nog kan de school bepalen of je wel of niet wordt toegelaten.
Verder moet je ook denken aan scholen die met audities werken: dit soort procedures moet je echt goed in de gaten houden. De deadlines en toelatingseisen zijn zeer uiteenlopend. En hou er dus rekening mee dat je niet toegelaten wordt: dan kun je terugvallen op je plan B.
En misschien is een 3e keus ook nog wel op zijn plaats?
Een plan B kan bijvoorbeeld zijn dat je jezelf met je Digid inschrijft bij 2 of 3 verschillende opleidingen.
Je maakt dus eerste een top 3, met je absolute nummer 1 die voldoet aan al jouw eisen en criteria.
Je plan B kan dan je nummer 2 van je lijstje zijn, in een andere stad dan je voorkeur.
Of een studie die heel erg lijkt op nummer 1.
Maar denk ook aan deeltijd, associate degrees en het nemen van een tussenjaar.
Tip 10: Van MBO naar Universiteit
Van het ene niveau naar het andere doorstromen. En waarom ook niet?
Zodra je het eerste jaar (je P of Propedeuse van HBO) hebt gehaald, kun je ook kiezen voor directe doorstroming naar sommige universitaire studies.
Er wordt weinig voor gekozen, maar het kan. Meestal zijn er wel toelatingseisen van de universiteit waar je aan moet voldoen en daarover zul je een (niet bindend) studieadvies krijgen van een studieadviseur van de universiteit.
Als je de smaak echt te pakken hebt en wetenschap / onderzoek en dergelijke leuk vindt, is dit echt een goede mogelijkheid om na HBO lekker door te studeren. Lekker stapelen.
Besef wel: de aard van een universitaire opleiding is echt behoorlijk (totaal) anders dan wat je tot dan toe gewend bent: je moet meer de diepte in, je leert vooral onderzoek te doen, je krijgt veel theorie, je gaat aan de slag met nieuwe kennis, je moet nog meer zelfstandig doen en het onderwijs is minder persoonlijk.
En wat als je het (toch) niet ziet zitten?
Tot zover 2 handen vol met tips: maar je hebt misschien je handen al vol aan al dat getwijfel en onderzoek, afwegen en kijken naar wat er past? Dan wil ik dit nog zeggen tegen je:
Ook al wil heel de wereld dat je doorstroomt van MBO naar HBO: het hoeft niet!
Is MBO beter dan HBO? Nee, het is een kwestie van niveau.
Je leert in het hoger onderwijs andere dingen dan in het MBO, je gaat dieper op zaken in en je kunt hier en daar wat breder kijken naar het beroepenveld. Maar het is uiteindelijk ook een beroepsopleiding, op hoger niveau.
Aan het werk na je MBO, dan maar? Je kunt hier een 1/2 uur gratis loopbaancoaching krijgen, om te kijken of werken een goede optie is.
Ten slotte enkele praktijkvoorbeelden, zo kan het gaan:
Het afgelopen weekend sprak ik een jongeman van 28 jaar, die bij een ingenieursbureau werkt. Hij heeft het erg naar zijn zin. Hoe ben je daar gekomen, vroeg ik hem. Nou, da’s een lang verhaal. Ooit zat ik op het gymnasium en kwam ik uiteindelijk op de Mavo terecht. Ik zat in die tijd behoorlijk in de knoop met mezelf. Het is na een tussenjaar en 2 pogingen nu eindelijk gelukt om een Mbo studie af te ronden. Het was een enorme zoektocht en ik ben mezelf heel erg tegengekomen, meerdere keren zelfs!
Ik wilde eigenlijk iets sociaals gaan doen met Sociaal Pedagogisch Werk, maar heb uiteindelijk Civiele Techniek gedaan. Nogal een verschil, maar ik zit echt op mijn plek nu.
Nog een voorbeeldje: ik sprak een Intercedente van een uitzendbureau.
Ze vertelde me dat ze een sportopleiding had gedaan en was er stellig van overtuigd dat het helemaal niet meer om het papiertje gaat tegenwoordig: je rolt er gewoon in, je gaat iets doen wat je leuk lijkt – er is werk genoeg! Ik heb het erg naar mijn zin, terwijl ik ander werk doe dan dat aansluit op mijn vooropleiding. Prima toch?
En wat dus als je het (toch) niet ziet zitten?
Dan is dat dus gewoon prima!
Wist je dat er 3,5 miljoen mensen in Nederland op MBO niveau werken? Ze werken in veel verschillende sectoren waar de vervangingsvraag van MBO werk- en denkniveau veel gevraagd is!
Via een werkgever liggen er vaak hele mooie ontwikkelpaden, doorgroeimogelijkheden en/of zelfs opleidingstrajecten intern of in deeltijd. Maar da’s weer een andere blog. (volgt)
Wil je je overwegingen eens op een rijtje zetten?
Als je aan het twijfelen bent geraakt, of je wilt je overwegingen nog eens op een rijtje zetten, heb ik iets voor je: ik bied je een ½ uur gratis coaching aan, zodat we even samen kunnen kijken naar de dingen waar je nog tegenaan loopt. Plan de afspraak hier zelf in.
Ik wens je heel veel succes met het kiezen van de studie die bij jou past!